Usta eller, acemi ellere karşı

 

Mekanik bir saate baktığımda aklıma önce ustaların elleri geliyor.

Tasarlayan, planlar yapan, yazan çizen elleri de unutmayalım. (Bir zamanlar tasarlayan ve yapan aynı ellerden mürekkepti. Sonra işler değişti. Bir kişi yetişemez oldu, dünya hızlandıkça hızlandı, sabır öylesine azaldı ki, artık sabrın sözünü eden kalmadı.)

Sonra o saate dokunan, kuran elleri düşünürüm.

Bir saati yapan eller ile iş bitmez, insan ürünü olan ve insana ait her şey gibi hem doğanın yasaları gereği, hem de insanın tabiatından kaynaklanan sıkıntılar saatlere de yansır. O zaman tamir eden eller gelir.

('Ellerin dert görmesin' denir ya, bir saati tamirden alınca öyle söylemek gerekir.)

Saate uzanan ellerin, huzura da uzandığına inananlardanım. Elbette bu düşüncenin zamanla bir ilgisi yok. Bir saatin çalışması güzeldir, fakat saatler eliyle zamanın bir tahakküm aracı olarak kullanılması kötüdür. "Bir dakika geç gelirsen ayakta durma cezası alırsın" gibi söylemlerden bahsediyorum, geçenlerde zaman mevhumu olmayan bir kabileye ilişkin haber okurken zamanın insana neler ettiğini düşünmemek elde değildi. Zaman ve seneler içinde biriken kültür belki de bizi sınırlıyor, doğadan uzaklaştırıyor. Eskiden alaturka saat ayarına göre yaşayan, güneşin gökyüzündeki konumuna göre hayatını düzenleyen bir ülkede bugün alafranga ayara göre yaşıyoruz ve acı sonuç: Günümüz gecemiz belli değil. Doğulu beslenme tarzına sahip ama batılı çalışma düzeniyle uğraşan aklımız, kalbimitz her daim karışık, buruşuk.

Ülkemizi bırakıp dünyamıza bakalım: Biçare dünyanın en yakın köşesinden en uzak noktalarına kadar kötü haberlerin gelmediği bir gün yok.

Eller dünyayı yıkmasın, kötülük yapmasın, başka insanlara zarar vermesin, hep güzel işler yapsın isterim.


————
Fotoğraf/Photo (Kaynak/Source): Mantel clock; eight-day spring-driven movement. Torsion pendulum (mercurial) with a helical spring. Silvered-metal chapter-ring open in the centre to show the escapement, similar to those in mystery clocks Gilt-metal case with moulded borders; bevelled glass panels to front, back and sides.

via http://www.britishmuseum.org

TAG HEUER - Monaco Twenty Four Calibre 36 Chronograph

via http://watch-happening.blogspot.com

TAG HEUER saatlerinde tasarımdan kaynaklanan bir iticilik var bence. Fakat Silverstone ve Monaco modellerini hariç tutarım. Nasıl ki Rolex saatleri arasında Milgauss bütün o rüküş ve itici olan Rolex'lerden ayrılıyorsa, Monaco da Tag Heuer saatleri arasında özel bir yere sahiptir. Derler ki gerçek Rolex tutkunları Milgauss modelinden hiç hazzetmez, hatta nefret ederlermiş, aynı şeyi Tag Heuer hayranları arasında söylemek mümkündür belki, Monaco'yu sevenler diğer modellere bakmaz, diğer modelleri sevenler ise Monaco sevmez. Bunun estetik beğeni ile ilgisi var zannederim. Gördüğüm kadarıyla sanata ve bilime düşkün olanlar Monaco modeline özellikle hasta oluyorlar.

Bir örnek vereyim hemen, eskiden Milliyet gazetesinde Dış haberler müdürü olan, şimdilerde ise köşe yazarlığı yapan Kadri Gürsel mesela Monaco saatini sever ve kullanır. Karizmatik ve kendine güvenen bir insandır. İşte saatin temsil ettiği değerler de bunlar bence.

Efsane bir saat tasarımıdır Monaco. Üstelik ilk Monaco'dan bu yana her türlü gelişime ve yeniliğe açık yapısıyla hiç ölmeyecek bir saattir.

İsviçre'de bir İngiliz: Peter Speake-Marin

Speake-Marin via http://www.independentintime.com/

Ellerinde devasa imkanlara sahip olan büyük şirketlerin yanında nispeten küçük işletmeler de var. Bunlar bağımsız saatçiler olarak da örgütlendiler ve çok güzel işler çıkarıyorlar.

Bağımsız saatçilerin içlerinde en sağlam olanlardan biri de Peter Speake-Marin, henüz 43 yaşında ve büyük ustaların mertebesine ulaşan özgün bir saat ustasıdır.

Daha önce BAĞIMSIZ VE ÖZGÜN: PETER SPEAKE-MARIN başlıklı bir yazıda yaptığı işlerden örnekler vermiş ve İsviçre'ye yerleşip kök salan bu İngiliz saat ustası hakkında ufak tefek bilgiler vermiştim.


Sürekli yeni fikirlerle dolup taşan, yaratıcı bir zekaya sahip olan Peter Usta ve yanında çalışan diğer ustalar hep birlikte mekanik saatçiliğin, yani mütevazı zanaatçiliğin, fizik ve mühendisliğin güzel örneklerini sunuyorlar.


Bu saatlerden birine sahip olmak arzusu taşımıyorum, ben eski saatlerden yanayım, fakat bağımsız saat ustalarınnı zeka ve yaratıcılıklarına hayranım. Artık bitti denilen, öldü denilen bir endüstriyi yeniden canlandıran böyle zekâların yaratıcılık örnekleridir.